تغییرات مورفولوژیکی جمعیت‌های ازمک (Lepidium draba L.) در ایران

به منظور بررسی ویژگی‌های مورفولوژیکی جمعیت‌های ازمک بذرهای 40 جمعیت از مناطق مختلف ایران در خرداد ماه 1391 جمع آوری شدند و در شرایط یکسان در گلدان کشت شدند. 15 ویژگی مورفولوژیکی در انتهای فصل رشد اندازه گیری شد. در آزمایشگاه نیز سرعت و درصد جوانه زنی جمعیت ها اندازه گیری شد. تجزیه خوشه‌ای به منظور تعیین وجود رابطه بین جمعیت‌های ازمک انجام شد. در تجزیه خوشه‌ای جمعیت‌ها به 5 گروه تقسیم شدند که عمدتا بر اساس منشاء جغرافیایی آنها بود. جمعیت‌های متعلق به عرض های شمالی تر رشد کمتری داشتند که دلیل آن کاهش متوسط سالانه تشعشع تجمعی روزانه و دمای هوا با افزایش عرض جغرافیایی می‌باشد. چنین تفاوت‌هایی در بین جمعیت ها ممکن است پاسخ کلی آنها به علف کش‌های خاص را تحت تاثیر قرار دهد. تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد که سه مولفه تقریبا 97/88% تغییرات را توجیه کردند که سهم مولفه اول، دوم و سوم به ترتیب 39/67، 97/12 و 60/8 درصد بود. صفات وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک اندام زیرزمینی، وزن تر و خشک کل گیاه و طول برگ با مولفه اول بیشترین همبستگی مثبت را داشتند. عرض برگ، طول ساقه، عرض خورجینک، سرعت جوانه زنی، درصد جوانه‌زنی دارای همبستگی مثبت با مولفه دوم بودند. نسبت وزن خشک اندام هوایی به زیرزمینی و تعداد ساقه دارای ضریب بالایی در مولفه بودند سوم بودند ولی همبستگی تعداد ساقه با این مولفه منفی بود.